Sadiye (Atlılar), Mersin Toroslar İlçe merkezine bağlı 52 km mesafede bulunan cennet bucağı gibi bir yayla köyü (mahallesidir). Orta Toros dağları içinde, etrafı çam ormanları ve kiraz bahçeleri ile çepeçevre sarılmış bir Çerkezler diyarıdır. Çerkezler 1886 yılında Rus mezaliminden kaçmışlardır. Çalışkan köy muhtarı Sayın Mutlu ÖZDEMİR Bey, kısaca ataları ile ilgili bana kısa bilgiler verdiler: Dedesinin babası bu köyün kurucuları arasında yer almış. Beş kuşak önce yük gemisi ile önce Balkan Yarım adasına Karadeniz'den Ak Deniz'e çıkıp bazı Liman kentlerine götürülmüşler ve sonra yine İsanbul'a getirilmişler. Yeni bir emre göre yine Akdeniz yolculuğu başlamış, kendilerinin tam olarak nereye gittiklerini bile bilmeden Gemi yakıt için Mersin Limanına uğramış, bu esnada Gemi arıza yapmış, Çerkez kafilesine bir süre için Mersin sahiline inmelerine izin verilmiş. Çerkez ileri gelenleri, Türkçe konuşmaları duyunca burada kalmayı tercih etmişler. Zaten Osmanli Padişahı 2. Abdülhamit emri ile Rus Çarı 3. Aleksandar anlaşması neticesinde Rus toprakları Soçi'den kurtulmuşlardır. Bir müddet Mersin merkezde kalmşlar ama, aşırı sıcaklar Çerkezleri dağlık bir yer aramaya mecbur etmiştir. Bu dönemde Toroslarda eşkiya çeteleri başıbozukluk yapıyor olması, hükümet tarafından sert yapılı savaşçı Çerkezleri kendilerinin beğendiği yere köyün kurulmasını uygun bulmuştur. Her aileye 1.sınıf araziden 80 dekar, 2.sınıf araziden 100 dekar ve 3.sınıf araziden 120 dekar yer verilmiştir. Devletin katkılarıyla ağaçtan yapılan yığma evler inşa etmişlerdir. Bu evlerden 80 adeti hala ahır ve samanlık olarak kullanılmaktadır. Köyün adını Sultan Abdülhamit'in annesinin adı olan Sadiye konmuştur.
Burada 7/10/2023 tarihinde Kırsala dönüşü destekleme projesi kapsamında Mersin Ticaret ve Sanayi Odası,Toroslar Belediyesi ve Sadiye Muhtarlığı işbirliğiyle hazırlanan "Yeniden köy projesi çerçevesinde Sadiye köyü okulu düzenlenerek Sosyal Tesise dönüştürüldü. "Yılın en iyileri Toroslar'da - Toroslar Belediyesi ile Uluslararasi Kafkas Derneğinin geleneksel olarak düzenlediği "Yılın en iyileri proğramı'na" ev sahipliği yapacak tesis açılışı yapıldı. Mersin Ticaret ve Sanayi Odası ile Toroslar Belediyesi tarafından organize edilip yapıılan tesisler açılışında ilk önce Sadiye Muhtarı Sayın Mutlu ÖZDEMİR kısa ve öz bir konuşma yaptı. Emeği geçenlere teşekkür ederken köyü ile ilgili bilgiler sundu. Toroslar Belediye Başkanı Sayın Atsız Afşin YILMAZ kürsüye davet edildi. Konuşmasında birlik ve beraberlikten söz etti."Çerkezler, yaşayışları ve kültürleriyle örnek, yiğitlikleri kahramanlıklarıyla da destan olmuşlardır" dediler.Ülkü Ocakları Mersin İl Başkanı Sayın Emre Celal GÜL'de etkinlkte yer aldı. Daha sonra MTSO Başkanı Sayın Hakan Sefa ÇAKIR da kısa konuşmasında "Sizlerin çalışkanlığı ve aktif kullanımı, bizlerin desteğiyle buraya hep birlikte örnek, pilot bir tesis haline getirelim ki, kırsalda diğer bölgelere de aktarabilelim" dedi. Bir önceki dönemin Başkanı Sayın Ayhan KIZILTAN'da aralarında bulundu. Uluslararası Kafkas Dernek Başkanı Oğuz BERK konuşmasında "Burada kültürümüzün yaşadığı bir köy var. Tüm hemşerilerimiz burada el ele daha iyisini yapma yarışında olursa köyümüz daha da kalkınacaktır." dediler. Mütakip, Kafkas Halk Dansları Folkloru Çerkez oyunları oynandı. Çerkez kadınlarının marifetli elinden yapılmış pazlamalar (pişi) katılımcılara ikram edildi, yanında da Çerkez ve Türk çayı içildi. Ellerine sağlık dilerim... Sosyal Tesislerde Sadiyeli vatandaşların Torosların zirvesinde güzel zaman geçirmeleri dileklerimle, emeği geçenleri kutluyorum!..Hayırlı olsun...
ESEN KALIN.
Eşref ÖZGÜR-Akdeniz Balkan Türkleri Federasyonu Bilim Danışma Kurulu Üyesi.
